W roku szkolnym 2016/2017 Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Leżajsku wspólnie ze Szkołą Podstawową nr 1 w Leżajsku rozpoczęła realizację programu pilotażowego „Mówię językiem żyrafy”. Główny cel programu to wprowadzenie mediacji rówieśniczej, szkolnej i oświatowej jako formy rozwiązywania konfliktów drogą bez przemocy w środowisku szkolnym.

Zaplanowane działania mają charakter długofalowy. Projekt zakłada szerzenie idei mediacji wśród uczniów, a także wśród ich rodziców, w środowisku szkolnym i społeczności lokalnej.

Założone przez nas cele to przede wszystkim:

• promowanie i praktyczne zapoznanie środowiska szkolnego z mediacją jako formą rozwiązywania konfliktów;
• pokazanie i uświadomienie korzyści, wynikających z konstruktywnego komunikowania się między sobą, rozwiązywania konfliktów bez przemocy i agresji w środowisku szkolnym
  i pozaszkolnym;
• wprowadzenie nowych strategii współpracy rodziców i nauczycieli w wychowywaniu dzieci, edukację z zakresu komunikacji i rozwiązywania konfliktów;
• kształtowanie wśród uczniów zachowań społecznie akceptowanych i umiejętności pozwalających na prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie poprzez poznanie alternatywnych narzędzi do pracy z konfliktem – mediacji oraz porozumienia bez przemocy;
• pobudzanie twórczych działań wśród uczniów poprzez branie przez nich udziału
  w innowacyjnym programie wychowawczym, jakim są mediacje rówieśnicze;
• zwiększenie roli wychowawczej szkoły poprzez rozpowszechnianie wśród uczniów, rodziców i nauczycieli idei mediacji i sprawiedliwości naprawczej;
• zwiększanie roli szkoły jako miejsca integrującego środowisko szkolne;
• wzmocnienie roli rodziny we współpracy wychowawczej ze szkołą.

Zaplanowaliśmy szereg działań, które w trakcie roku szkolnego w miarę zauważanych potrzeb  modyfikowaliśmy. Podstawą w planowanych działaniach był program Porozumienia bez Przemocy Marshalla Rosenberga – język szakala i żyrafy. Do realizacji zajęć z dziećmi konieczny okazał się zakup pomocy, dzięki którym zajęcia te były bardziej atrakcyjne.

Pierwszym z zadań prowadzonych w szkole było szkolenie pracowników (Rady Pedagogicznej oraz pracowników niepedagogicznych) przez trenera mediacji Renatę Wiśniewską z Polskiego Centrum Mediacji w Warszawie. Szkolenie miało na celu zapoznanie pracowników z mediacją oraz jej wykorzystaniem w środowisku szkolnym.

Pani mediator przeprowadziła także jednodniowe warsztaty z uczniami klasy VI z zakresu konstruktywnego radzenia sobie z sytuacjami trudnymi poprzez właściwą komunikację
i wykorzystanie mediacji.

Podczas spotkań z rodzicami zapoznawano ich z realizowanym planem. Na tablicy ściennej w szkole i stronie internetowej pani dyrektor, która też jest mediatorem zamieściła informacje dotyczące podejmowanych działań, ale też podstawy języka szakala i żyrafy.

Kluczowym w programie było dla nas wyposażenie uczniów w umiejętność radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych i zapoznanie ich z ideą mediacji. Szczególną uwagę zwróciliśmy na klasę VI – uczniowie przez cały rok szkolny objęci byli warsztatami
w oparciu o porozumienie bez przemocy (prowadząca Justyna Sandomierska). Zajęcia miały charakter cykliczny – odbywały się co tydzień. W I semestrze były to zajęcia dla całej klasy, natomiast w drugim uczniowie pracowali w dwóch grupach.

W klasach IV i V psycholog Monika Chrząstek przeprowadziła zajęcia nt. emocji, konfliktów i sposobów ich rozwiązywania, ćwiczyła z uczniami komunikowanie się językiem żyrafy oraz przedstawiła im mediację jako sposób rozwiązywania konfliktów. Łącznie odbyło się dla tych klas 16 godz. warsztatów.

W klasach IIa, IIb i III przeprowadziłyśmy cykl warsztatów (po 4 godz. dla klasy) mających na celu poznanie uczniów z elementami PBP – język szakala i żyrafy oraz mediacji – sposobowi rozwiązywania konfliktów w środowisku szkolnym, zachęcenie do brania udziału w mediacji.

W trakcie roku szkolnego ważne były spotykania z Radą Pedagogiczną oraz rodzicami.

Aby twórczo zaangażować chętnych uczniów w upowszechnianie mediacji
w środowisku szkolnym i rodzinnym oraz czynne tworzenie projektu zaplanowano zorganizowanie konkursów. Konkursy składały się z trzech kategorii:

1. konkurs na przestrzenny model żyrafy (dla wszystkich uczniów, wykonanie prac w szkole – na zajęciach plastyki)
2. konkurs plastyczny – logo projektu (dla kl. IV-VI)
3. wiersz propagujący mediację – dla chętnych uczniów wraz z rodzicami.

Uczniowie i rodzice chętnie angażowali się w konkursy,

Rozstrzygnięcie konkursów odbyło się podczas uroczystego podsumowania roku projektu w dniu 22 maja 2017 r. W wyłonienie zwycięzców zaangażowali się zaproszeni goście – burmistrz miasta Leżajsk – Ireneusz Stefański i dyrektor PPP w Leżajsku – Wojciech Kostek, którzy byli fundatorami nagród.

Uczniowie klas VI zaprezentowali się w scenkach przedstawiających język szakala i żyrafy, dziewczynki z klasy II przygotowały program wokalny.

Pani dyrektor Beata Wójtowicz przedstawiła prowadzone działania podczas konferencji jubileuszowej z okazji 50 – lecia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Leżajsku w dniu 24 maja 2017 r.

W ramach programu prowadzono również mediacje szkolne (mediatorzy Beata Wójtowicz, Justyna Sandomierska, Monika Chrząstek). Sprawy do mediacji zgłaszane były przez nauczycieli, ale również przez same dzieci.

Co osiągnęliśmy? Społeczność szkolna wie co to jest mediacja i jak można ją stosować do rozwiązywania konfliktów. Osoby uczestniczące w programie wiedzą co to jest język szakala i żyrafy i zwracają uwagę na to jak efektywnie się komunikować i stosować język żyrafy. Podczas prowadzenia zajęć w ramach projektu można było zauważyć, że są dzieci, które wyróżniały się umiejętnościami komunikacyjnymi i mediacyjnymi i niekoniecznie były to dzieci mające dobre wyniki w nauce. Dzięki zajęciom one również mogły odnieść sukces i zaistnieć w środowisku rówieśniczym. Tematyka mediacji wpisała się w funkcjonowanie Szkoły Podstawowej nr 1.

W nowym roku szkolnym program będzie kontynuowany, zostali wyłonieni kandydaci na mediatorów, którzy będą przygotowywani do prowadzenia mediacji rówieśniczych. Ankiety ewaluacyjne przeprowadzone z uczniami pokazują, że dzieciom program się podobał, chętnie uczestniczyły w zajęciach. Dzieci same zgłaszały się aby być mediatorami. Po roku realizacji programu zauważane efekty przerosły nasze oczekiwania. Obserwujemy wzrost zainteresowania środowiska tematyką mediacji, inne szkoły w naszym powiecie są zainteresowane wprowadzaniem mediacji w swoich placówkach.

Justyna Sandomierska